O Φανός τ’ Αη Δημήτρη σε άλλες εποχές……..

Σήμερα ανάβει ο Φανός τα’ Αη-Δημήτρη. ένας από τους πλέον ιστορικούς Φανούς της
πόλης, με συνεχή παρουσία στα αποκριάτικα δρώμενα από τις αρχές του 20 ου αιώνα.
Σύμφωνα με μαρτυρία της Αναστασίας (Τσιτσιούλας ) Βλάχου μέχρι τις δυο πρώτες
δεκαετίες του 20 ου αιώνα, άναβε μπροστά στο σπίτι τους, στο σταυροδρόμι, που
δημιουργούσε η σύγκλιση των οδών Ιωάννη Γ. Νιούλη και Ανδρονίκου Γ’ . Το σπίτι της
οικογένειας Βλάχου, κτισμένο σε μικρή τούμπα (μικρό ύψωμα) και περιτοιχισμένο από
χαμηλό πέτρινο αυλόγυρο, πρόσφερε ωραία θέα στο Φανό, ο οποίος άναβε κυριολεκτικά
στα πόδια του.
Σ’ αυτόν τον Φανό έβγαιναν όλοι οι γείτονες και τραγουδούσαν σαν μια οικογένεια.
Κορυφαίος του χορού, που άνοιγε και τον κύκλο, μετά το άναμμα του Φανού, ήταν ο
Γιώργος Λιόντας, πατέρας του ξακουστού τενόρου, Κώστα Λιόντα, που διέπρεψε ως
υψίφωνος στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Ουγγαρία) στα μέσα του 20 ου αιώνα. Ο πατέρας
του κελαηδούσε σαν πουλί, γι’ αυτό και οι Αηδημητριώτες μια ζωή τον αποκαλούσαν
Φλώρο, παρατσούκλι που πέρασε και στη γυναίκα του, γνωστή ως Φλώρα σ’ όλη τη
γειτονιά αλλά και στα παιδιά του. Δίπλα του στέκονταν επάξια, με εναλλαγές στο τραγούδι
η Τσιτσιούλα (Αναστασία) Βλάχου, η μάνα του Στέργιου Βλάχου, του καπετάν- Φώτη, όπως
ήταν περισσότερο γνωστός από τον Εμφύλιο και μετά.
Στη δεκαετία του ’20, ο Φανός μετακινήθηκε λίγο πιο πάνω και άναψε στη σημερινή του
θέση, στο σταυροδρόμι που δημιουργούν μέχρι σήμερα οι οδοί Κύπρου και Ανδρονίκου
Γ’. Εκεί παρέμεινε όλα τα χρόνια, εκτός από μια χρονιά που μετακινήθηκε και άναψε σε
μικρό άνοιγμα που δημιουργείται πίσω από το παντοπωλείο Πλεξίδα.
Τον καιρό της Κατοχής, ο φανός άναβε αλλά έσβηνε λίγο πριν την ώρα απαγόρευσης της
κυκλοφορίας. Ο Θωμάς Κάτσας (Ζορμπάς) θυμάται ότι όταν ήταν μικρά παιδιά ηλικίας
Δημοτικού και άνω μες στην Κατοχή άναβαν Φανό μπροστά στου Νιούλη το πηγάδι, ενώ οι
Γερμανοί φύλαγαν τα μηχανοκίνητα τους , πολύ κοντά, στην κάτω πλευρά του πάρκου του
Αγίου Δημητρίου, δίπλα στο δρόμο και μέσα σε αμπρί στη δυτική πλευρά του 2 ου
Δημοτικού Σχολείου.
Ο Φανός προπολεμικά αλλά και μεταπολεμικά είχε το προνόμιο να διαθέτει πολύ καλούς
τραγουδιστές, με προεξάρχοντα για πολλά χρόνια τον παππού Νικόλα Πλεξίδα, που
γίνονταν ρουγκατσιάρι τα προπολεμικά χρόνια και ζώνονταν με κουδούνια απ’ τ’ Αη
Βασιλιού μέχρι και τ’ Αη –Γιαννιού μαζί με το Χαλιούρα, τον Τριανταφύλλου, τον Σπυράγκα
τον Τόλη, τον πάππου το Μαργαρίτη, τους αδελφούς Μήτσκα κ.α. Τα χρόνια του
Μεσοπολέμου έβγαινε πάντα στην κορφή του χορού φορώντας άσπρη φουστανέλα και
άσπρο ζ’ναρι, ενώ αργότερα φορούσε σάκκο και έλεγε πολλά τραγούδια. Δεν ήξερε μόνο
όλα τα παλιά ( τα κλέφτικα, της αγάπης και τα ξίτκα) αλλά επινοούσε και καινούρια όπως
«η γρίπη».
«Φέτος του ’62
ήρθε η γρίπη με το φουρτιό,
Ήρθε για να βασανίσει