Στα χρήματα του ΕΣΠΑ θα πρέπει να βασιστεί προς το παρόν η απολιγνιτοποίηση μέχρι να ξεπεραστεί η δυστοκία των Βρυξελλών
Στα κονδύλια του ΕΣΠΑ θα πρέπει να βασιστεί προς ώρας το εγχείρημα της απολιγνιτοποίησης στο σενάριο όπου αντιρρήσεις και διαφωνίες μεταξύ χωρών-μελών και των Βρυξελλών καθυστερήσουν την έναρξη λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σύννεφα που εσχάτως επανακάμπτουν πάνω από τον ευρωπαϊκό ουρανό, καθώς το Recovery Fund βρίσκεται ξανά στην δίνη νέων διαπραγματεύσεων μεταξύ Βρυξελλών και συγκεκριμένων χωρών. Ανατολικές χώρες, όπως Ουγγαρία και Πολωνία αντιτίθενται στους όρους του Ιουλίου για το κράτος δικαίου, ενώ ενστάσεις αλλά σε μικρότερο βαθμό, ακούγονται και από πλούσια κράτη, όπως Ολλανδία και Φινλανδία, με το επιχείρημα ότι η συμφωνία ήταν πολύ επιεικής.
Απόρροια των παραπάνω είναι ότι το χρονοδιάγραμμα πάει όλο και περισσότερο προς τα πίσω και ότι μάλλον δύσκολα θα καταστεί δυνατό να ενεργοποιηθεί το Ταμείο από την 1η Ιανουαρίου του 2021. Σε μια τέτοια περίπτωση, τίθεται εν αμφιβόλω η χρηματοδότηση κρίσιμων έργων του master plan για την απολιγνιτοποίηση, όπως για παράδειγμα οδικοί άξονες και γενικά project, των οποίων η υλοποίηση εξαρτάται αποκλειστικά από τα κονδύλια του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Δεν ισχύει φυσικά το ίδιο για έργα που θα χρηματοδοτηθούν από ιδιωτικούς πόρους, όπως π.χ. τα φωτοβολταϊκά της ΔΕΗ και των ΕΛΠΕ.
Στο κακό αυτό σενάριο, που μοιάζει όμως αρκετά πιθανό, αρκετά έργα από το master plan θα πρέπει να ποντάρουν προσωρινά για την χρηματοδότησή τους, όπως λένε αρμόδιες πηγές στο Energypress, στο λεγόμενο Μεταβατικό Πρόγραμμα 2021-2023. Δηλαδή αποκλειστικά σε πόρους του νέου ΕΣΠΑ.
Οι ημερομηνίες φυσικά δεν αλλάζουν ως προς την επιλεξιμότητα των έργων. Για παράδειγμα, εφόσον το Recovery Fund εγκριθεί τον Δεκέμβριο, ένα έργο που ήδη εκτελείται, θα πάρει αναδρομική επιλεξιμότητα. Δηλαδή θα πάρει τα χρήματα που του αναλογούν αργότερα. Το καλό σε ένα τέτοιο κακό σενάριο, είναι ότι δύσκολα θα κινδυνεύσει κάποιο projects να πάρει με καθυστέρηση χρηματοδότηση, για ένα και μοναδικό λόγο : Κανένα δεν είναι αυτή την στιγμή συμβασιοποιημένο.
Καταγραφή και ξεσκαρτάρισμα
Αλλά παρ’ όλα αυτά ο κίνδυνος παραμένει. Σε αυτή λοιπόν την περίπτωση, η λύση, όπως λένε οι γνωρίζοντες, θα είναι είναι εντός του τρέχοντος μηνός, οπότε και η αναθεώρηση του τρέχοντος ΕΣΠΑ, να ενταχθεί σε αυτό το Μεταβατικό Πρόγραμμα για την απολιγνιτοποίηση, διάρκειας 2021- 2023. Το ακριβές ύψος των πόρων που μπορεί να απορροφήσει από το τρέχων ΕΣΠΑ το Μεταβατικό Πρόγραμμα δεν είναι σαφές, καθώς δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί η λίστα των προς χρηματοδότηση έργων. Στην παρούσα συγκυρία, γράφεται και σβήνεται, καθώς επιχειρείται να ξεχωρίσουν εκείνες οι προτάσεις που έχουν τις προοπτικές να υλοποιηθούν μέχρι και το 2023. Δίχως το νούμερο να είναι τελικό, μια πρώτη εκτίμηση για το ύψος των έργων που θα ενταχθούν στο Μεταβατικό, κάνει λόγο για 250 εκατ. ευρώ.
Αν επομένως καθυστερήσει όπως διαφαίνεται να πάρει εμπρός το Ταμείο Ανάκαμψης, τότε τα διαθέσιμα σε πρώτη φάση κονδύλια αλλά και τα προς υλοποίηση πιο εμβληματικά έργα, θα είναι :
- Τα 250 εκατ ευρώ του Μεταβατικού Προγράμματος
- Τα μεγάλα φωτοβολταϊκά της ΔΕΗ και των ΕΛΠΕ, που χρηματοδοτούνται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, άρα δεν επηρεάζονται από τις όποιες καθυστερήσεις.
- Η υπό κατασκευή μονάδα της ΔΕΗ, Πτολεμαΐδα V, την οποία επίσης χρηματοδοτεί η επιχείρηση, χωρίς την εμπλοκή κοινοτικών πόρων.
- Τα κονδύλια από τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΔΕΗ για λιγνιτικές επενδύσεις, οι οποίες σταδιακά ελαττώνονται και θα μπορούσαν να αρχίσουν να διατίθενται σε άλλες δράσεις.
Στο μέτωπο των Βρυξελλών πάντως, οι ενδείξεις παραπέμπουν περισσότερο σε νέες καθυστερήσεις ως προς την έγκριση του Recovery Fund, παρά προς το αντίθετο. Εφόσον συνεχιστεί το μπρα ντε φερ Κομισιόν και Ανατολικών, τότε η Ελλάδα που αναμένει μεχρι και 2 δισ. ευρώ ως προκαταβολές από το Ταμείο την επόμενη Άνοιξη, θα μπορούσε να μείνει στον … άσσο.
Σημειωτέον ότι το Ταμείο πρόκειται να παίξει ρόλο-κλειδί για την οικονομική ανάπτυξη της επόμενης χρονιάς. Ανάλογα με τις εισροές που θα εξασφαλιστούν, θα επιταχυνθεί και ο ρυθμός ανάκαμψης, καθώς τέτοιες δαπάνες υπολογίζεται ότι έχουν πολλαπλασιαστή στην οικονομία 1,2, έναντι 0,8 εκείνου για τις καταναλωτικές.
