Απολογισμός της δράσης «Ο υιός του ιού είναι υιός όλων μας» του 9ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ Κοινωνικής Αλληλεγγύης Κοζάνης

Μια ομάδα ανθρώπων συνήθιζε να συναντιέται. Τώρα επιφυλάσσεται. Μια συνάθροιση ανθρώπων είναι πάντα μια πρωτότυπη εμπειρία για το ασυνείδητο, αλλά επιφυλάσσει και ορισμένες μορφές υποκειμενικότητας. Το ασυνείδητο στις μέρες της Καραντίνας δεν ανατροφοδοτήθηκε επαρκώς επειδή η κοινωνικότητα δεν ήταν προεπιλεγμένη.

Η υποκειμενοποίηση τότε δεν ήταν μόνο μια διαδικασία σχηματισμού του υποκειμένου αλλά για την ακρίβεια, η μετατροπή της σε πρώτο πρόσωπο. Από το πρώτο πρόσωπο της καραντίνας γεννήθηκε ένα άλλο «εγώ», ο υιός του ιού που είναι υιός όλων μας. Μια συνάντηση με τους εαυτούς μας θα είναι πάντα μια πρωτότυπη ενόρμηση και πεπρωμένο της ενόρμησης είναι πάντα ο Άλλος που αυτή την φορά τον χάσαμε και δεν το ξαναπλησιάσαμε γιατί τον γεννήσαμε και τον ξαναγεννήσαμε ως τον υιός του ιού που είναι υιός των άλλων Πανδημούντες εικαστικοί καλλιτέχνες που συνδέονται με την Σχολή καλών τεχνών της Φλώρινας επιχείρησαν μια αναμέτρηση με τον πανδημούντα εαυτό τους  σε υποταγή, στην Κεντρική Πλατεία της Κοζάνης.

Συγκεκριμένα, στα καταστήματα που έχουν κατασκευαστεί κάτω από τον ανισόπεδο δρόμο που εφάπτεται της πλατείας, αναπτύχθηκαν εκδοχές συνάντησης με τον έγκλειστο εαυτό μας. Εικαστικοί ζωγράφοι, φωτογράφοι και βιντεογράφοι στα τζάμια των κουπαστών των παραθύρων των δημοτικών  καταστημάτων  πρόβαλαν εικαστικές αφασίες του εγκλεισμού, προσπαθώντας να ορθώσουν  ένα ψυχικό ανάστημα με  ανάγνωση ανάλογων κειμένων για τον εγκλεισμό. Έτσι ο ιδιόμορφος ψυχικός χώρος της ομάδας σε συνάρθρωση με τον ψυχικό χώρο του ατόμου στα προτεινόμενα έργα και με τις αναγνώσεις στην θορυβώδη πλατεία απέτυχε να γίνει ψυχικό όργανο. Η συνήχηση ανάμεσα στα ενδοψυχικά, διυποκειμενικά και υπερ-υποκειμενικά εικαστικά βλέμματα την πρώτη μέρα του αντιρατσιστικού φεστιβάλ δεν εμπεριείχε, δεν μετασχημάτισε, δεν σύνδεσε την έγκλειστη ψυχικότητα που πρότειναν οι εμπλεκόμενοι καλλιτέχνες.

Τη δεύτερη, όμως, μέρα η εγκλειστότητα επαναπροτάθηκε ως εσωτερικό χωρικό πλαίσιο μέσα στα δημοτικά καταστήματα. Την   οριακή εσωτερικότητα μπορούσες να την ετενίσεις και άλλοτε να την αφουγκραστείς από το ανοιχτό παράθυρο του κεντρικού καταστήματος ρίχνοντας  κλεφτές ματιές στα έργα ακούγοντας κειμενικές σκέψεις για τον εγκλεισμό σαν διενορατικό κάλεσμα.

Η επινόηση ενός μοιρασμένου και κοινού χώρου μοναξιάς μεταξύ πολλών έγκλειστων ίσως φαίνεται εκ των υστέρων ότι βρίσκεται σε αντίθεση με την καταφυγούσα μοναξιά στην εκτός κορωναϊού περίοδο είναι ότι το αίσθημα απόσυρσης από τον εξωτερικό κόσμο με την τηλεματική σύνδεση μαζί του είναι απόδειξη μακροχρόνιας αφασικής παραμονής.

Πρώτα από όλα, για λόγους ψυχικής αναγκαιότητας. Η στιγμιαία διακοπή των συνδέσεων με τον εξωτερικό κόσμο και η επένδυση του εσωτερικού χώρου με την αναστολή της κινητικότητας είναι οι αναγκαίες -αλλά ανεπαρκείς- προϋποθέσεις προκειμένου να επέλθει το όνειρο και ο εφιάλτης και μαζί με αυτό η ικανοποίηση της ονειρικότητας, (του ονειρευόμενου ή εφιαλτόμενου ως ήρωα) ή η στέρηση της ονειρικότητας (ιδεώδες της αδράνειας).

Ο περιφραγμένος χώρος και χρόνος της καραντίνας με την τηλεοπτική  περισκοπική εξωστρέφεια μπορεί να θεωρηθεί κλειστός. Τα των ονείρων περιεχόμενα παραμένουν πάντα ενδείξεις δημιουργικότητας που λειτουργούν επανορθωτικά, μεταστρεπτικά για την  εμπειρία. Οι εμπειρίες αρχίζουν πριν το όνειρο και συνεχίζουν μετά. Το ενδοψυχικό ενδιαφέρον του εγκλεισμού μέσα από μεταβιβαστικές εσωτερικεύσεις έκανε πολλές φορές εκλογικεύσεις να μετεωρίζονται όπως τα εφάνταστα των ονείρων και των εφιαλτών. Τέτοιες καταστάσεις αποτυπώθηκαν και περιγράφηκαν διακειμενικά και εικαστικά  αποσπώντας  μορφώματα και συμπτώσεις ψυχικών αποτυπώσεων.

Το πρότζεκτ «Ο υιός του ιού είναι υιός όλων μας» σε σενέργεια με την ΑΡΣΙΣ Κοζάνης, στο πλαίσιο του 9^ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ Κοινωνικής Αλληλεγγύης Κοζάνης καταγράφει πολύ διακριτά τις καταστέλουσες διεγέρσεις εκείνων των ανοιξιάτικων ημερών εγκλεισμού με την αλληλεπιδραστική επιμέλεια του Νίκου Λιάκου.      

Χάρης Κοντοσφύρης εικαστικός, αναπληρωτής καθηγητής Σχολή καλών τεχνών Φλώρινας για λογαριασμό των Φλώρων εικαστικών.

Συμμετείχαν:

Δώρα Καρανάκη, Λουκά Πηνελόπη Μαρία, Κατερίνα Κουνάβη,  Χρυσιϊδα Αναστασία Δανηϊλίδου, Μαμαλίγκας Γιώργος, Ντέπη Αντωνίου,  Σαμπαλή Αλεξάνδρα, Ευαγγελία Μανέτα, Αθηνά Ράλλη, Πανταζής Γιώργος, Ναταλία Πετροπούλου, Μανόλης Κτενιαδάκης, Αχιλλέας Ζάζος, Γλύκα Διονυσοπούλου, Βασιλική Σαμουηλίδου, Αφροδίτη Γκρίζη, Βασίλης Σεντζας, Σοφία Λεωνίδου, Στέργιος Αδάμ, Μαρία Διαμαντίδου, Σπυριδούλα Ζαβιτσάνου, Γεωργία Τσίτσερη, Βίκυ Βασιλείου, Ελένη Γάτσιου, Χρήστος Θεοδωρίδης, Βάσια Ραβαζούλα, Αντριάνα Τζίμα, Παπαπαναγιώτου Θέμης, Αθηνά Κούτσιου, Εβίτα Βουδούρη, Χρυσούλα Ξυνέλη, Zωή Αντύπα, Φωτεινή Δαλκαβούκη, Ζαχάρω Καρακωνσταντή, Κατερίνα Αναστασίου, Νικόλαος Πέτης.

Επίσης, οι φωτογράφοι: Χρήστος Δηνοπουλος, Αλέξανδρος Βρεττάκος και Αθηνά Σταυριανουδάκη.

Αφηγητές: Μακεδόνα Δέσποινα, Ιωάννα Μπαλαμπανίδου.

Αλληπεδραστής: Νίκος Λιάκος.

Οργανωτικός συντονισμός, Video mapping: Ευθυμία Σιώζου.

Τεχνική βοήθεια: Βασίλης Σέντζας.

Ευχαριστούμε το Δήμο Κοζάνης για παραχώρηση των χώρων της Κεντρικής Πλατείας και το ηλεκτρονικό εικαστικό περιοδικό Αρτ22 για την υποστήριξη του.