Κίνδυνος μπλακ άουτ από πρόωρη απόσυρση λιγνιτικών μονάδων- Δημοσίευμα της Καθημερινής

«Φρένο» στο πρόγραμμα σταδιακής απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ έως το 2023 βάζει ο ΑΔΜΗΕ, εξέλιξη που δρομολογεί καθυστερήσεις και στην υλοποίηση του  εθνικού σχεδιασμού απολιγνιτοποίησης. Μελέτη του ΑΔΜΗΕ για τις επιπτώσεις στην επάρκεια του συστήματος από την απόσυρση του λιγνίτη διαπιστώνει, με πιο σαφή και απόλυτο τρόπο σε σχέση με τη μελέτη επάρκειας ισχύος περιόδου 2020-2030, ότι η απολιγνιτοποίηση του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής θα πρέπει να συμβαδίζει χρονικά με την ένταξη νέας ισχύος και ότι σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει πιθανότητα το σύστημα παραγωγής να μην μπορεί να ικανοποιήσει επαρκώς τις αιχμές φορτίου υπό δυσμενείς συνθήκες.

Επανεξετάζοντας τα δεδομένα σε σχέση με την αρχική μελέτη αλλά και με βάση το ρητορικό αίτημα της ΔΕΗ για τη δυνατότητα μαζικής απόσυρσης των μονάδων της το 2021, προκειμένου να στηρίξει στην Ε.Ε. το αίτημα αποζημίωσης για τη λειτουργία των μονάδων σε καθεστώς στρατηγικής εφεδρείας, ο ΑΔΜΗΕ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η έξοδος του λιγνίτη με βάση τον αρχικό προγραμματισμό της ΔΕΗ χωρίς την είσοδο νέας ισχύος από θερμικές μονάδες καθιστά επισφαλές το σύστημα για τα έτη 2021 και 2022. Η περαιτέρω επίσπευση της απόσυρσης των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, αυξάνει τον κίνδυνο αυτό σε ανεπίτρεπτο βαθμό.

Στο πρώτο σενάριο αναφοράς, με τις μονάδες να σβήνουν το 2023, η επάρκεια του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής κρίνεται ευάλωτη για το 2021, κατά το οποίο αποσύρεται λιγνιτική ισχύς δίχως όμως να έχουν προστεθεί άλλες μονάδες στο σύστημα. «Υπό δυσμενείς συνθήκες υπάρχει πιθανότητα το σύστημα παραγωγής να μην μπορεί να ικανοποιήσει επαρκώς τις αιχμές φορτίου», αναφέρει η νέα μελέτη του ΑΔΜΗΕ. Στο δεύτερο σενάριο πρόωρης απόσυρσης λιγνιτικών μονάδων, η επιδείνωση στην επάρκεια του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής κρίνεται δραματική, κυρίως τη διετία 2021-2022, με μοναδικές ενισχύσεις του συστήματος, στα μέσα του 2022, τη νέα μονάδα φυσικού αερίου της «Μυτιληναίος» στη Βοιωτία και την ηλεκτρική διασύνδεση με τη Βουλγαρία. Η επάρκεια του συστήματος θα βελτιωθεί από τις αρχές του 2023, οπότε μπαίνει σε πλήρη λειτουργία και η νέα μονάδα «Πτολεμαΐδα V».

Τα νέα δεδομένα που έλαβε υπόψη του ο ΑΔΜΗΕ είναι ότι η λειτουργία της «Πτολεμαΐδας V» μετατίθεται από τις αρχές του 2022 στο τέλος του ίδιου έτους, ο υδροηλεκτρικός σταθμός Μεσοχώρας δεν θα λειτουργήσει έως το 2023 έναντι της αρχικής εκτίμησης για τις αρχές του 2022 και δεν θα λειτουργήσει επίσης έως το 2023 τρίτη μονάδα φυσικού αερίου ισχύος 825 MW. Αυτό που ουσιαστικά λέει ο ΑΔΜΗΕ είναι ότι ο λιγνίτης δεν μπορεί να αποσυρθεί γιατί δεν έχουν υλοποιηθεί οι προγραμματισμένες επενδύσεις σε μονάδες φυσικού αερίου που, όπως προβλέπει το ΕΣΕΚ, θα διασφαλίσουν την ομαλή μετάβαση προς τις ΑΠΕ. Ο ΑΔΜΗΕ επισημαίνει μάλιστα ότι «η εξέλιξη του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής διακρίνεται από σημαντικούς παράγοντες αβεβαιότητας, καθώς η ένταξη νέων μονάδων εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τη βιωσιμότητα των επενδύσεων». Η διαπίστωση αυτή αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης της λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων για πολύ πέραν του 2023 στον βαθμό που δεν υπάρξουν νέες επενδύσεις σε μονάδες φυσικού αερίου. Οι ιδιώτες παραγωγοί που έχουν δρομολογήσει νέες επενδύσεις αναμένουν από το υπουργείο την επίσπευση της πρότασης προς την Κομισιόν για την έγκριση μόνιμου μηχανισμού αποζημίωσης ισχύος, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των νέων επενδύσεων. Από την ταχύτητα με την οποία θα κινηθεί το υπουργείο θα εξαρτηθεί, όπως επισημαίνουν αρμόδιοι παράγοντες, και το κατά πόσον θα διασφαλισθεί τα επόμενα χρόνια η επάρκεια αλλά και η ευστάθεια του συστήματος, καθώς όσο αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ, η ανάγκη για μονάδες ευελιξίας είναι μεγαλύτερη.

Ο ΑΔΜΗΕ, όπως επιβεβαιώνουν πηγές του Διαχειριστή, εντάσσει υποχρεωτικά στο σύστημα λιγνιτικές μονάδες για να αντιμετωπίσει προβλήματα τάσης που προκαλεί η διείσδυση των ΑΠΕ, πρόβλημα που, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα αντιμετωπιστεί μέχρι το καλοκαίρι με την ολοκλήρωση των αναγκαίων παρεμβάσεων στο δίκτυο.

Το αίτημα της ΔΕΗ για αποζημίωση

Με τα προβλήματα επάρκειας που θα προκαλέσει η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων συνδέει η ΔΕΗ το αίτημα που έχει υποβάλει στις Βρυξέλλες για την ένταξή τους σε ένα μηχανισμό στρατηγικής εφεδρείας (strategic reserve mechanism), μέσω του οποίου θα αποζημιώνονται για όσο διάστημα ο Διαχειριστής κρίνει απαραίτητη τη λειτουργία τους.

Η ΔΕΗ έχει διαμηνύσει προς κάθε αρμόδια πλευρά ότι δεν μπορεί να λειτουργεί μονάδες επί ζημία, ωστόσο ο Διαχειριστής μπορεί να την υποχρεώσει να τις διατηρήσει στο σύστημα εάν τίθεται θέμα επάρκειας, οπότε η διασφάλιση αποζημίωσης είναι μείζονος σημασίας ζήτημα για την Επιχείρηση. Παράλληλα, και προκειμένου να αντισταθμίσει την ορατή καθυστέρηση του προγράμματος απόσυρσης, η ΔΕΗ σχεδιάζει τον μετασχηματισμό της «Πτολεμαΐδας V», για τη λειτουργία της με εναλλακτικό του λιγνίτη καύσιμο πολύ νωρίτερα του 2028.

Συγκεκριμένα σχεδιάζεται ο μετασχηματισμός με υποδομές για τη λειτουργία της αρχικά με φυσικό αέριο και στη συνέχεια με υδρογόνο και η αναβάθμιση της δυναμικότητάς της στα 1.000 MW (από 660 MW). Η επένδυση υπολογίζεται περί τα 300 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να προστεθούν στο 1,6 δισ. περίπου που έχει κοστίσει μέχρι σήμερα η κατασκευή της ως λιγνιτικής μονάδας.

Χρύσα Λιάγγου – Καθημερινή