Koμισιόν: Μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατά 15% έως την επόμενη άνοιξη

Τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατά 15% έως την επόμενη άνοιξη περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για «έναν ασφαλή χειμώνα» και για την αντιμετώπιση περαιτέρω περικοπών εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία.

«Η ΕΕ αντιμετωπίζει τον κίνδυνο περαιτέρω περικοπών του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, λόγω της εργαλειοποίησης των εξαγωγών φυσικού αερίου από το Κρεμλίνο, με σχεδόν τα μισά κράτη μέλη της ΕΕ να έχουν ήδη επηρεαστεί από μειωμένες παραδόσεις», αναφέρει η ανακοίνωση της Επιτροπής. «Η ανάληψη δράσης τώρα μπορεί να μειώσει τόσο τον κίνδυνο όσο και το κόστος για την Ευρώπη σε περίπτωση περαιτέρω ή πλήρους διακοπής, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή ενεργειακή ανθεκτικότητα», επισημαίνεται στη συνέχεια.

Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει ένα νέο νομοθετικό εργαλείο – ένα νέο κανονισμό προς το Συμβούλιο, για συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου, βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης. Όταν εγκριθεί ο νέος κανονισμός θα θέτει ως στόχο για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15% μεταξύ 1ης Αυγούστου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023. Ο νέος κανονισμός θα δώσει επίσης στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, «Ενωσιακό Συναγερμό» (Union Alert) για την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη μέλη. O Ενωσιακός Συναγερμός μπορεί να ενεργοποιηθεί όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης αερίου ή εξαιρετικά μεγάλης ζήτησης αερίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως τα τέλη Σεπτεμβρίου για να δείξουν πώς σκοπεύουν να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή την πρόοδο κάθε δύο μήνες. Τα κράτη μέλη που ζητούν προμήθειες φυσικού αερίου αλληλεγγύης θα πρέπει να αποδείξουν τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση της εγχώριας ζήτησης.

Για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τις απαραίτητες μειώσεις της ζήτησης, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης ένα Ευρωπαϊκό Σχέδιο Μείωσης της Ζήτησης Αερίου το οποίο καθορίζει μέτρα, αρχές και κριτήρια για συντονισμένη μείωση της ζήτησης. Το Σχέδιο αυτό εστιάζει στην υποκατάσταση του φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα και στη συνολική εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς. Στοχεύει στη διασφάλιση του εφοδιασμού σε νοικοκυριά και βασικούς χρήστες όπως τα νοσοκομεία, αλλά και βιομηχανίες που είναι καθοριστικές για την παροχή βασικών προϊόντων και υπηρεσιών στην οικονομία, καθώς και για τις αλυσίδες εφοδιασμού και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Το σχέδιο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να λάβουν υπόψη τα κράτη μέλη κατά τον προγραμματισμό της περικοπής.

«Η ενέργεια που εξοικονομείται το καλοκαίρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί το χειμώνα», τονίζει η Επιτροπή. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η δράση τώρα θα μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ, αποφεύγοντας απρογραμμάτιστες ενέργειες σε μια κατάσταση κρίσης αργότερα.

Η Επιτροπή τονίζει ότι τα κράτη-μέλη, προτού εξετάσουν τις περικοπές, θα πρέπει να εξαντλήσουν όλες τις δυνατότητες υποκατάστασης καυσίμου, τα μη υποχρεωτικά συστήματα εξοικονόμησης και τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή καθαρότερες, λιγότερο εντατικές ή ρυπογόνες επιλογές άνθρακα. «Ωστόσο, η μετάβαση στον άνθρακα, το πετρέλαιο ή την πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι απαραίτητη ως προσωρινό μέτρο, αρκεί να αποφεύγεται η μακροπρόθεσμη δέσμευση άνθρακα», επισημαίνει η Επιτροπή.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ξεκινήσουν συστήματα δημοπρασιών ή διαγωνισμών για να δώσουν κίνητρα στη μείωση της ενέργειας από τη βιομηχανία. Τα κράτη μέλη μπορούν να προσφέρουν στήριξη σύμφωνα με την τροποποίηση του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις για την κρίση, που εγκρίθηκε σήμερα από την Επιτροπή.

Ένας άλλος σημαντικός πυλώνας εξοικονόμησης ενέργειας είναι η μείωση της θέρμανσης και της ψύξης. Η Επιτροπή προτρέπει όλα τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού για την προώθηση της μείωσης της θέρμανσης και ψύξης σε ευρεία κλίμακα και να εφαρμόσουν την ανακοίνωση της ΕΕ «Εξοικονόμηση ενέργειας», η οποία περιλαμβάνει πολλές επιλογές για βραχυπρόθεσμη εξοικονόμηση. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να επιβάλουν στοχευμένη μείωση της θέρμανσης και ψύξης σε κτίρια που λειτουργούν από δημόσιες αρχές.

Το σχέδιο μείωσης της ζήτησης θα βοηθήσει επίσης τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν και να δώσουν προτεραιότητα, εντός των «μη προστατευόμενων» ομάδων καταναλωτών τους, των πιο κρίσιμων πελατών ή εγκαταστάσεων με βάση γενικούς οικονομικούς παράγοντες και κριτήρια όπως η κοινωνική κρισιμότητα (π.χ. υγεία, τρόφιμα, διυλιστήρια, άμυνα κτλ).

Καταλήγοντας, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η ΕΕ έχει αναλάβει σημαντικές δράσεις για να εξασφαλίσει τον ενεργειακό της εφοδιασμό. «Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο REPowerEU για τον τερματισμό της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα το συντομότερο δυνατό. Το REPowerEU καθορίζει μέτρα για τη διαφοροποίηση των προμηθευτών ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση και την ταχεία ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας. Η ΕΕ έχει επίσης εγκρίνει νέα νομοθεσία που απαιτεί την πλήρωση της υπόγειας αποθήκευσης φυσικού αερίου της ΕΕ στο 80% της χωρητικότητας έως την 1η Νοεμβρίου 2022, προκειμένου να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός για τον ερχόμενο χειμώνα», τονίζει η Επιτροπή.

Η Επιτροπή έχει, επίσης, δημιουργήσει την Ενεργειακή Πλατφόρμα της ΕΕ για τη συγκέντρωση της ενεργειακής ζήτησης σε περιφερειακό επίπεδο και τη διευκόλυνση της μελλοντικής κοινής αγοράς τόσο φυσικού αερίου όσο και πράσινου υδρογόνου, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση της υποδομής ώστε το φυσικό αέριο να ρέει εκεί που χρειάζεται και να φτάσει σε διεθνείς εταίρους εφοδιασμού. Στο πλαίσιο της πλατφόρμας έχουν ήδη δημιουργηθεί πέντε περιφερειακές ομάδες κρατών μελών και έχει δημιουργηθεί ειδική ομάδα εργασίας εντός της Επιτροπής για την υποστήριξη της διαδικασίας.

Επισημαίνεται, τέλος, ότι η ΕΕ καταφέρνει να απομακρυνθεί από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου χάρη στις υψηλότερες εισαγωγές LNG και αγωγών από άλλους προμηθευτές. Το πρώτο εξάμηνο του 2022, οι μη ρωσικές εισαγωγές LNG αυξήθηκαν κατά 21 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Οι εισαγωγές από μη ρωσικούς αγωγούς αυξήθηκαν επίσης κατά 14 bcm από τη Νορβηγία, το Αζερμπαϊτζάν, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Βόρεια Αφρική.