Πανελλαδικές εξετάσεις: πειράζει και παραπειράζει! Toυ Παύλου Ταγτεβερενίδη*

 Εκπαιδευτικά μιλώντας, η χρονική περίοδος που τώρα διανύουμε μονοπωλεί το ενδιαφέρον λόγω των πανελλαδικών εξετάσεων και της ανακοίνωσης των βαθμολογικών αποτελεσμάτων για τα γενικά και επαγγελματικά λύκεια της χώρας. Ενώ κατά έναν ανεξήγητο τρόπο όλες τις υπόλοιπες ημέρες του έτους το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης για τα της εκπαίδευσης είναι συνήθως προσποιητό ή επιφανειακό, ο παραδοσιακός θεσμός των πανελλαδικών εξετάσεων συγκεντρώνει αυτόματα και νομοτελειακά τα λαμπερά φώτα της δημοσιότητας. Δεν είναι, όμως, υπερβολή να ισχυριστούμε ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν επιχειρείται με ουσιαστικό τρόπο, αλλά περισσότερο αποτελεί ένα «πιασάρικο» θέμα της εκπαιδευτικής και πολιτικής -με την ευρεία έννοια του όρου- επικαιρότητας, μια πρώτης τάξεως δημοσιογραφική ευκαιρία για μια τυπική αποτύπωση της τρέχουσας πραγματικότητας.

Πριν, τελικά, φτάσουμε στην -εμφανώς ειρωνικά χαρακτηρίζοντάς την- «μητέρα των μαχών», σε αυτό το σπουδαίο «ντέρμπι» χρησιμοποιώντας με στόμφο τη γνωστή -έως «σικέ»- ποδοσφαιρική ορολογία, σε αυτό το τόσο κρίσιμο «σταυροδρόμι» λες και μετά ό,τι ακολουθεί είναι στρωμένο με ροποπέταλα, μήπως έχουμε λησμονήσει τι έχει προηγηθεί στη σχολική και μαθητική ζωή των δεκαοκτάχρονων παιδιών, για τα οποία όλοι τώρα ενδιαφέρονται και τους συμπαραστέκονται; Και το κυριότερο, μήπως τώρα στην πιο σπουδαία στιγμή της ανακοίνωσης των βαθμολογικών επιδόσεων η υποκριτική παρηγοριά του τύπου «έλα παιδί μου, δεν πειράζει, αν δεν τα κατάφερες» ηχεί ακόμη πιο ενοχλητική στα αυτιά των παιδιών και δικαίως τα εξοργίζει;

«Πειράζει και παραπειράζει», θα μας απαντήσουν με περισσή ευθύτητα οι δεκαοχτάχρονοι μαθητές, επειδή έχουμε εμπλακεί εκόντες άκοντες σε μια ιδιαίτερα ψυχοφθόρα διαδικασία, όπου δε συμμετείχαμε απλώς σε τέσσερεις, όλες κι όλες, τρίωρης διάρκειας γραπτές δοκιμασίες, αλλά  έχουμε κληθεί σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο να αποδείξουμε προσωπικές ικανότητες και γνώσεις, να δικαιώσουμε μακροχρόνιους κόπους, να ικανοποιήσουμε ατομικές φιλοδοξίες, αλλά και να λυτρώσουμε επείγουσες και μεγαλεπήβολες οικογενειακές προσδοκίες!

«Πειράζει και παραπειράζει», θα αντικρούσουν εξοργισμένα τα παιδιά, επειδή δε γνωρίζουμε παρά ελάχιστοι από εμάς ποιο επάγγελμα επιθυμούμε πραγματικά να ακολουθήσουμε: μπερδεμένοι καθώς είμαστε από τις ραγδαίες μεταβολές και στερημένοι από μια οργανωμένη και συστηματική βοήθεια επαγγελματικού προσανατολισμού, που δε μας παρέχει το εκπαιδευτικό σύστημα, ακόμη και στην ώρα της συμπλήρωσης του μηχανογραφικού δελτίου ιεραρχούμε τις επιλογές μας βάσει άλλων κριτηρίων (αριθμός μορίων, κύρος κλπ.) και όχι αυθεντικών κινήτρων (αληθινή αγάπη, ενσυνείδητη επιλογή).

«Πειράζει και παραπειράζει», θα ψιθυρίσουν με πικρία, επειδή σχεδόν σε όλη τη μαθητική πορεία μας, ιδίως στη λυκειακή βαθμίδα, επιδοθήκαμε μάλλον υποσυνείδητα σε μια παθητική και τυποποιημένη πρόσληψη γνώσεων χωρίς να κατακτούμε πάντοτε την αληθινή μόρφωση ή έχοντας δώσει έμφαση σε γνώσεις θεωρητικού χαρακτήρα με ελάχιστη έως μηδενική πρακτική και βιωματική διάσταση.

«Πειράζει και παραπειράζει», θα ολοκληρώσουν την επιχειρηματολογία τους, επειδή φοβόμαστε μήπως πολλοί από εμάς διαπιστώσουμε να έχουμε παγιδευτεί σε πανεπιστημιακές σχολές που είτε θα διαφέρουν από αυτό που τώρα εικάζουμε πως είναι είτε θα αποδειχθούν αποσυνδεδεμένες από την αγορά εργασίας ή θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια στην ανεργία, στην υποαπασχόληση ή στην ετεροαπασχόληση.

Τα παιδιά που εκφράζονται με τον παραπάνω, καθόλου μυθοπλαστικό, τρόπο, μολονότι ανησυχούν μήπως το τελικό αποτέλεσμα θα επιβραβεύσει ή θα ακυρώσει ολοκληρωτικά τη συνολική προσπάθειά τους, αναγνωρίζουν ευτυχώς την επικυριαρχία της στρεβλωμένης αξίας της κλίμακας άσπρου μαύρου που δεν επιτρέπει κανένα άλλο χρώμα: αγχωμένα είναι και προβληματισμένα, όχι ανόητα ή αφελή! Και αυτή η εσωτερίκευση εκ μέρους τους της αληθινής αξίας που έχουν οι πανελλαδικές εξετάσεις και τα αποτελέσματά τους, αποτελεί την πιο γλυκιά ελπίδα για την πρόοδο των ίδιων των παιδιών και της κοινωνίας μας!…

* O Παύλος Ταγτεβερενίδης είναι Διευθυντής του Μουσικού Σχολείου Πτολεμαίδας