Πολύ γρήγορη η απολιγνιτοποίηση της περιοχής μας. Άρθρο του Συλλόγου Βετεράνων Λιγνιτωρύχων και παραγωγών Λιγνιτικής ενέργειας

Πρόσφατες εξαγγελίες του Πρωθυπουργού και του αρμόδιου Υπουργού για την απολιγνιτοποίηση των περιοχών που άμεσα πλήττονται:

Κ.Μητσοτάκης: Το Σχέδιο Υποστήριξης και αποκατάστασης που εκπονούμε είναι θεμέλιο για μια νέα ζωή στις πληττόμενες περιοχές με ένα καινούργιο παραγωγικό μοντέλο με πολλές δουλειές και μεγαλύτερες προοπτικές.

Κ.Χατζηδάκης: Το Σχέδιο Ανάπτυξης που επεξεργαζόμαστε θα διασφαλίσει την βιώσιμη ανάπτυξη των περιοχών αυτών αλλά και της ίδιας της ΔΕΗ. Σχεδιάζουμε ένα νέο και δίκαιο μοντέλο ανάπτυξης που θα οδηγήσει σε περισσότερο πλούτο και διατηρήσιμες θέσεις εργασίας για τους κατοίκους των πληττόμενων περιοχών.

Η βίαια απολιγνιτοποίηση που αντιμετωπίζεται σήμερα είναι συνέπεια της αβελτηρίας στην λήψη μέτρων που χρόνια τώρα είτε καθυστερήσαμε ως Χώρα να πάρουμε είτε δεν πήραμε είτε τέλος δεν καταφέραμε να πείσουμε τους εταίρους μας ενώ γνωρίζαμε από χρόνια πως παίζεται το παιχνίδι και ποιος ήταν ο πανευρωπαϊκός προγραμματισμός για την αποφυγή ή καθυστέρηση στην κλιματική αλλαγή.

Υπάρχει Θεραπεία;

Συναισθηματικά μπορεί, λογικά καμιά γιατί τα οικονομικά στοιχεία είναι αδυσώπητα. Επειδή εξαιτίας της μη λήψης μέτρων και αποφάσεων, η μέσω της ΔΕΗ παραγωγή ηλεκτρικής Ενέργειας από τον λιγνίτη κατέστη από μια επικερδή για δεκαετίες παραγωγική διαδικασία – που ανέδειξε την περιοχή μας- σε μια άκρως ζημιογόνα που κατάντησε την Ελλάδα ως προς το κόστος ηλεκτροπαραγωγής να είναι σχεδόν η πιο ακριβή χώρα στην Ευρώπη και παράλληλα την ΔΕΗ από μια εύρωστη επιχείρηση σε μια άκρως ζημιογόνα, ετοιμοθάνατη, αφού δεν μπορεί να λάβει δάνεια για την χρηματοδότηση της λειτουργίας της και των απαραίτητων επενδύσεων.

Τον τελευταίο καιρό διαπιστώνουμε ότι είναι πιο φθηνή η εισαγωγή ρεύματος από τις γειτονικές χώρες και για όσους μπορεί να το αμφισβητήσουν το καταμαρτυρούν τα μηνιαία στατιστικά δελτία του ΑΔΜΗΕ.

Την αλήθεια αυτή όλοι την γνώριζαν αδυνατούσαν όμως να την αντιμετωπίσουν και έτσι από το κακό οδηγηθήκαμε στο χειρότερο που οδήγησε την Κυβέρνηση να πάρει την απόφαση για την βίαια απολιγνιτοποίηση(ολοκλήρωση το αργότερο μέχρι το 2028) και παράλληλα να προτείνει ως αντάλλαγμα ένα σχέδιο υποστήριξης και αποκατάστασης για την ανακούφιση των πληττόμενων περιοχών.

Ο κόσμος αντιμετωπίζει με επιφύλαξη το σχέδιο Υποστήριξης και αποκατάστασης γιατί το κόστος από την βίαια απολιγνιτοποίηση θα είναι άμεσο ενώ η ωφέλεια μακροπρόθεσμη και ερωτηματική γιατί ο κρατικός προγραμματισμός είναι μια διαδικασία αργή και πολλές φορές ατελέσφορη εξαρτώμενη από άπειρους παράγοντες. Αυτά έπρεπε να είχαν πρυφυρογραμματιστεί από αρκετά χρόνια πριν για να έχουμε μια ομαλή και πειστική μετάβαση.

Τα προβλήματα είναι πολλά και σύνθετα, δεν είναι απλά όπως δεν είναι εύκολη και η επίλυσή τους. Η Ελλάδα υποτακτική στα σχέδια των Ευρωπαίων εταίρων μας αποδέχτηκε τον ρόλο προμετωπίδας στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα απορρύπανσης και προστασίας του περιβάλλοντος και αυτό χωρίς  τη διασφάλιση στήριξης της οικονομίας μας με τους αναγκαίους πόρους και εν γένει την απαιτούμενη βοήθεια. Δίδεται η εντύπωση ότι η χώρα μας πήρε την απόφαση αυτή εσπευσμένα χωρίς να έχει εκτιμήσει το απαιτούμενο οικονομικό μέγεθος για την αντιμετώπιση του μεγάλου αυτού προβλήματος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση με τα αρμόδια όργανά της παίρνει απόφαση για ανακούφιση των προβλημάτων από διακοπή χρήσης στερεών καυσίμων στην παραγωγή ενέργειας με κάποια ποσά έχοντας γνώση ότι τα υπόλοιπα που απαιτούνται θα τα βρει το κάθε κράτος στο οποίο υπάρχει η συγκεκριμένη δράση. Για την χώρα μας με τους πτωχούς ενεργειακά λιγνίτες και τα εξ αυτών προερχόμενα πολλαπλάσια προβλήματα είναι δεδομένο ότι δεν υπάρχουν αντίστοιχοι πόροι. Μόνο η αποκατάσταση περιβάλλοντος στα Λιγνιτωρυχεία που δεν έγινε, απαιτεί τεράστια ποσά. Τα ευχολόγια ότι στην πορεία θα μας βοηθήσουν με τα απαιτούμενα πρόσθετα χρήματα δεν πρέπει να μας πείθουν γιατί έχουμε δει στο παρελθόν πόσο δύσκολες είναι οι διαπραγματεύσεις με τους εταίρους μας.

Δυστυχώς είμαστε ευκολόπιστοι και ενεργούμε καλόπιστα παρά τις διαψεύσεις που δεχθήκαμε κατά καιρούς.

  Για τους πόρους που θα στηρίξουν το Σχέδιο αυτό αναφέρονται μεταξύ άλλων:

• Ο Λιγνιτικός πόρος που είναι θεσμοθετημένος από χρόνια αναφέρεται σε χρήματα των τοπικών κοινωνιών και δεν πρέπει να τον επικαλούμαστε .

Αν δεν έχουν αποδοθεί μέχρι σήμερα υπαίτια δεν είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

• Το πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό πρέπει να χρηματοδοτήσει προτάσεις Έργων της κάθε περιοχής και της κάθε περιόδου και δεν σχετίζεται με την απολιγνιτοποίηση.
• Το Πράσινο Ταμείο. Αυτό δεν θεσπίστηκε ειδικά για τις περιοχές που πλήττονται από απολιγνιτοποίηση και αφορά όλες τις περιοχές και όλες τις χώρες της Ε.Ε.
• Επενδύσεις της ΔΕΗ σε εκτάσεις Λιγνιτωρυχείων που απαλλοτριώθηκαν αναγκαστικά για την κοινή ωφέλεια. Οι εκτάσεις αυτές πρέπει να επιστραφούν στις τοπικές κοινωνίες στις οποίες ανήκουν.

Τι απομένει από τους πόρους που ανακοινώθηκαν;

• Πόροι Ταμείου Ανάπτυξης για την Δίκαιη μετάβαση και
• Θεσμοθέτηση από την χώρα μας ειδικών κινήτρων(μειώσεις φόρων, κ.λπ.) για ιδιωτικές επενδύσεις.

Το συνολικό ποσό που καθαρά διατίθεται ανέρχεται σε 3,7 – 4,4 δις ευρώ. Αναφέρονται και δάνεια από τις Ευρωπαϊκές Τράπεζες Επενδύσεων τα οποία θα αποπληρωθούν βέβαια από τους ιδιώτες και τις τοπικές κοινωνίες.

Στο θέμα των Τηλεθερμάνσεων σίγουρα θα υπάρξει αύξηση της τιμής Θερμικής Ενέργειας. Δεν αποσαφηνίζεται ποιος θα επιβαρυνθεί με το κόστος κατασκευής των νέων εγκαταστάσεων παραγωγής θερμότητας; Δεν αναφερόμαστε βέβαια στα δίκτυα τηλεθέρμανσης αλλά στις εγκαταστάσεις παραγωγής θερμότητας.

Το μέχρι σήμερα κόστος θερμικής ενέργειας από τις μονάδες της ΔΕΗ υπολογίζονταν με βάση το κόστος του λιγνίτη που ήταν χαμηλό.

Με την χρήση φυσικού αερίου τα πράγματα θα αλλάξουν και το κόστος θα είναι μεγαλύτερο από την σημερινή τιμή παρά την υποσχόμενη εξάλειψη του φόρου στο Φυσικό Αέριο που θα χρησιμοποιηθεί για τις τηλεθερμάνσεις.

Με βάση τα πιο πάνω αντιλαμβάνεται ο καθένας μας ότι στόχος ευρύτερος της Κυβέρνησης είναι να καλυφθεί το ενεργειακό κενό που θα προκύψει από το κλείσιμο των Λιγνιτικών Μονάδων και δευτερευόντως η αποκατάσταση των προβλημάτων που ανακύπτουν στην περιοχή μας. Αυτό γίνεται με τις ΑΠΕ(φωτοβολταικά και ανεμογεννήτριες) που εγκαθίστανται από την ΔΕΗ  στην περιοχή μας.

Με την απόδοση όμως αυτών ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, δημιουργούνται προβλήματα που έχουν σχέση τόσο με τις υφιστάμενες δυνατότητες αποθήκευσης ενέργειας και άντλησής της σε περιόδους αυξημένων αναγκών όσο και μεταφοράς στα δίκτυα υψηλών τάσεων.

Τέλος εάν ισχύει αυτό που πληροφορηθήκαμε πρόσφατα για συμφωνία  Δημάρχων της περιοχής μας  και Κυβέρνησης να κατασκευαστεί από την ΔΕΗ Μονάδα Συνδυασμένης Παραγωγής Ηλεκτ. Ενέργειας και Θερμότητας (υψηλής απόδοσης) με στόχο την φθηνή κάλυψη της Θερμικής Ενέργειας που απαιτούν οι Τηλεθερμάνσεις και την παραγωγή φθηνής Ηλεκτ, Ενέργειας που θα επωφελείται η ΔΕΗ, τότε επισημαίνουμε ότι απαιτούνται να προσεχθούν τα εξής:

1)Η συνεχής και ανάλογη κατανάλωση θερμότητας που δεν εξασφαλίζεται από την εποχική κατανάλωση των τηλεθερμάνσεων.

2)Η πρόβλεψη ανάλογης εφεδρείας προς αντιμετώπιση βλαβών στο σύστημα παραγωγής θερμότητας.

3)Εάν προβλέπεται κατανάλωση θερμότητας για ξήρανση του λιγνίτη που θα χρησιμοποιεί η Μονάδα V ΑΗΣ Πτολεμαΐδας τότε πρέπει να επισημανθεί ότι ο Λέβητας της Μονάδας V Πτολεμαΐδας πρέπει να εξεταστεί ως προς τις απαιτούμενες τροποποιήσεις για να χρησιμοποιεί ξηρό λιγνίτη (Μύλοι λιγνίτη, Καυστήρες. κ.λπ.).

Εξυπακούεται ότι το όλο σύστημα ξήρανσης λιγνίτη και  καύσης χρειάζεται να μελετηθεί ξανά με βάση τα νέα δεδομένα.